Previsións de política monetaria e fiscal en 2023
Ante niveis de inflación que non se vían nos EUA e na eurozona desde hai décadas, os bancos centrais reaccionaron inicialmente con prudencia e un pouco tarde, baixo a hipótese de que o aumento de inflación en 2021 sería transitorio. En 2022, a Fed e o BCE (e antes outros bancos centrais de países emerxentes) protagonizaron o ciclo de suba de tipos máis agresivo en décadas. Con esta resposta tratouse de atallar os escenarios máis adversos, como unha espiral inflacionista similar á dos anos 70. Un risco que se evitou. En paralelo, as subas de tipos contribuíron á necesaria restrición das condicións financeiras, sen provocar movementos desordenados nos mercados.
O ciclo de subas de tipos de xuro aínda non acabou. As nosas previsións apuntan a que fica algo de percorrido na primeira metade de 2023. E non esquezamos que, ao mesmo tempo que se producen estas subas, a Reserva Federal e o BCE estarán tamén reducindo os seus balances, pasando da expansión cuantitativa dos últimos anos á nova restrición cuantitativa, que irá drenando o exceso de liquidez existente.
Para 2023, hai tres preguntas importantes respecto ás expectativas da política monetaria. En primeiro lugar, con respecto ao ritmo de suba de tipos, esta vaise ir moderando tanto nos Estados Unidos como en Europa, como xa comezou a suceder a finais de 2022. Segundo, con respecto ao nivel de chegada, esperamos que os tipos aumenten ata o 5% no caso da Fed e o 2,75% no do BCE, aínda que non se poden descartar nesgos á alza. Estes niveis están claramente por riba dos tipos de xuro que se observarían nunhas condicións monetarias neutrais, polo tanto, a política monetaria vai ser claramente restritiva durante algún tempo para reducir os niveis de inflación. Isto lévanos á terceira pregunta sobre cando se iniciará o ciclo de baixada de tipos de xuro para chegar a unhas condicións neutrais. A pesar da forte desaceleración do crecemento esperado para 2023, as previsións de inflación apuntan a que o BCE non reducirá os tipos de xuro ata 2024, aínda que a Reserva Federal podería comezar un pouco antes.
Pola súa parte, a política fiscal tivo un marcado ton expansivo durante a pandemia, durante a posterior recuperación e tamén en 2022, sobre todo en Europa como resposta á crise enerxética. A combinación de medidas expansivas adoptadas ante a crise da COVID-19 (sobre todo nos EUA) e as medidas para mitigar o impacto da crise enerxética (sobre todo en Europa) deron lugar a un forte aumento da débeda pública, que se converteu nun claro elemento de vulnerabilidade ante a suba de tipos de xuro.
Nun contexto en que a inflación é o principal factor de risco para a economía global e cando a política monetaria está facendo unha agresiva suba de tipos de xuro, é imprescindible que as políticas económicas estean ben coordinadas e que as políticas fiscais non desfagan o que fan os bancos centrais. As medidas fiscais dos países europeos deberían ser temporais, selectivas e dirixidas aos colectivos máis desfavorecidos. En xeral, para 2023 espérase que a política fiscal comece a ser restritiva e que os mercados empecen a pór o foco na necesaria consolidación fiscal. Para evitar calquera indicio de volatilidade nos mercados de débeda, é importante que a volta ás regras fiscais na Unión Europea se faga con plans plurianuais de estabilidade orzamentaria cribles e acordados coa Comisión Europea que faciliten o apoio implícito do BCE.
