2023rako moneta- eta zerga-politikaren aurreikuspenak
AEBetan eta eurogunean duela hamarkadetatik ikusten ez ziren inflazio-mailen aurrean, funtsak. banku zentralek zuhurtziaz eta berandu samar erreakzionatu zuten hasieran, 2021ean inflazioaren igoera iragankorra izango zelakoan. 2022an, Fed-a eta EBZ (eta, aurretik, gorabidean diren herrialdeetako beste banku zentral batzuek) hamarkadetako tasen igoera-ziklo bortitzenaren protagonista izan dira. Erantzun horrekin aurre egin nahi izan zaie agertoki kaltegarrienei, 70eko hamarkadan izan zen antzeko inflazio-espiral bati, esaterako. Arrisku hori saihestu egin da. Aldi berean, tasen igoerek finantza-baldintzen beharrezko tenkatzea eragin dute, merkatuetan mugimendu desordenaturik eragin gabe.
Interes-tasen igoeren zikloa oraindik ez da amaitu. Gure aurreikuspenen arabera, 2023ko lehen erdian ere ibilbide horri jarraituko diote. Eta ez dezagun ahaztu, igoera horiek gertatzen diren aldi berean, Erreserba Federala eta EBZ ere balantzeak murrizten ari direla, azken urteetako hedapen kuantitatibotik murrizketa kuantitatibo berrira pasatuz, egungo gehiegizko likidezia drainatuz joango dena.
2023ra begira, hiru galdera garrantzitsu daude moneta-politikaren aurreikuspenei buruz. Lehenik eta behin, tasen igoeraren erritmoa apaltzen joango da, bai Estatu Batuetan, bai Europan, 2022aren amaieran gertatzen hasi den bezala. Bigarrenik, iritsiera-mailari dagokionez, espero dugu tasak %5eraino igotzea Fed-en kasuan, eta %2,75era EBZren kasuan, nahiz eta ezin den baztertu goranzko joerarik. Maila horiek moneta-baldintza neutraletan ikusiko liratekeen interes-tasen gainetik daude, argi eta garbi, eta beraz, moneta-politika murriztailea izango dugu denboraldi batez inflazio-mailak murrizteko. Horrek hirugarren galderara garamatza, hau da, noiz hasiko den interes-tasak baldintza neutraletara jaisteko zikloa. 2023rako hazkundearen dezelerazio handia espero den arren, inflazio-aurreikuspenen arabera, EBZk ez ditu interes-tasak murriztuko 2024ra arte, Erreserba Federala apur bat lehenago hastea espero bada ere.
Bestalde, politika fiskalak hedapen-kutsu nabarmena izan du pandemian, ondorengo susperraldian eta 2022an ere, batez ere Europan, shock energetikoari erantzuteko. COVID-19aren krisiaren aurrean hartutako neurri hedatzaileen konbinazioa (batez ere, AEBetan) eta energia-krisiaren eragina arintzeko neurriek (batez ere, Europan) zor publikoaren gorakada handia ekarri dute, eta hori kalteberatasun-elementu argia bihurtu da interes-tasen igoeraren aurrean.
Ekonomia globalaren arrisku-faktore nagusia inflazioa den eta moneta-politikak interes-tasen igoera oldarkorra eragiten duen testuinguru batean, ezinbestekoa da moneta-politika horiek ondo koordinatuta egotea eta zerga-politikek banku zentralek egiten dutena ez desegitea. Europako herrialdeetako neurri fiskalek aldi baterakoak, selektiboak eta egoera ahulenean dauden kolektiboei zuzendutakoak izan beharko lukete. Oro har, 2023rako espero da zerga-politika murriztailea izaten hastea eta merkatuak beharrezko zerga-baterakuntzan jartzen hastea arreta. Zor-merkatuetan edozein hegakortasun-zantzu saihesteko, garrantzitsua da Europar Batasunean arau fiskaletarako itzulketa aurrekontu-egonkortasuneko urte anitzeko plan sinesgarriekin, Europako Batzordearekin ondo adostuta direnekin egitea, EBZren babes inplizitua errazteko.
