2024/07/01

Bill Clintonen aholkulariak, James Carvillek, esaldi ospetsu bat erabili zuen 1992ko presidentetzarako kanpaina arrakastatsuan. "Ekonomia da, inozoa". Carvillek zioen ekonomiaren bilakaerak boto-emailearen gogoari eragiten diola, onerako edo txarrerako.

Hala ere, belaunaldi bat geroago, esaera hori ez dirudi egia denik. Hazkundea eta enplegua bezalako aldagai ekonomikoak izango balira boto-emaileentzat garrantzitsuena, egungo presidente estatubatuarrak abantaila erosoa izan beharko luke inkestetan. Era berean, Europan minimo historikoetan dagoen langabeziak eragotzi egingo luke Europako boto-emaileak erdigune politikotik urruntzea.

Hauteskundeetan ekonomia faktore erabakigarri gisa nagusitzeak, dirudienez, kontrakoa ekarri du. Orain, hautesle askok politikariak beren benetako arazoetatik urruntzen ari diren gero eta uste handiagoa dute, eta hauteskundeak dira ekonomiari eragiten diotenak, ez alderantziz.

Frantziako hauteskundeen lehen itzulia amaituta, emaitzak bat etorri ziren inkestekin, eta Le Penen Bilgune Nazionala izan zen irabazle argia. Hala ere, merkatuek positiboki baloratu dituzte emaitzak, gehiengo absolutu bat egoteko aukera gutxiago duelako, bai eskuineko alderdientzat, bai ezkerrekoentzat ere. Une honetan, gehiengo absoluturik gabeko parlamentua da gertagarriena, gobernu ahuleko bat edo gobernua osatzeko aukerarik gabea, alegia.

Mantxako Kanalaren beste aldean, datorren ostegunean izango dira. Erresuma Batuko hauteskunde orokorrak. Frantzian ez bezala, emaitzak ziurgabetasun gutxiago du. Inkestek eta eserleku-proiekzioek iradokitzen dute laboristek gehiengo erosoa izango dutela eta gobernua osatu ahal izango dutela. Agenda politiko laboristak zuhurtzia fiskala eta Europar Batasunarekiko lerrokatze handiagoa izango ditu ardatz.

Estatu Batuetan, Bidenen eta Trumpen arteko lehen eztabaida erabakigarriak berpiztu egin zituen presidentearen adinaren eta kargurako gaitasunaren inguruko kezkak. Bidenen jardun eskasak areagotu egin zituen azaroaren 5eko hauteskundeetan hautagai demokrata izateko zalantzak. Alderdi urdineko buruzagi batzuek hautagaitzari uko egiteko eskatu diote dagoeneko Bideni, eta, beraz, merkatuak adi egongo dira datozen asteetan izango duten bilakaerari.

Kontinente Zaharrera itzulita, ziurgabetasun politikoaren ondorioak nabaritzen hasiak dira konfiantza-inkestetan. Euroguneko ekaineko atariko PMIren beherakada handiaren ondoren, Europako Batzordearen konfiantza ekonomikoaren adierazleak ere apur bat behera egin zuen joan den astean. Era berean, Alemaniako enpresa-giroari buruzko IFO inkesta garrantzitsuak ere bide beretik jarraitu zuen, manufaktura-sektoreak eta itxaropenen osagaiak bultzatuta.

Bestalde, Estatu Batuetan argitaratutako adierazle makroekonomikoak bat etorri ziren indarra galtzen ari den ekonomiarekin, nahiz eta dezelerazio kezkagarrien seinalerik eman ez. Hala, lehen hiruhilekoko kontsumo pertsonala beherantz berrikusi zen, maiatzean enpresa-inbertsioa okertu zen bitartean, eta langabezia-subsidioen eskatzaileen guztizkoa 2021etik ikusten ez zen maximoetara heldu zen. Gastu pertsonalak ere esperotakoaren azpitik geratu ziren, kontsumitzailearen zuhurtzia handiagoaren itxaropena elikatuz.

Ostiralean Atlantikoaren bi aldeetan argitaratu ziren inflazioari buruzko irakurketarekin amaituko dugu. Espero bezala, Estatu Batuetako maiatzeko kontsumo pribatuaren deflatoreak hazkunde apala izan zuen. Azpiko adierazlea %0,08 baino ez zen igo hilean, apirileko %0,26aren ondoren. Datu horrekin, litekeena da Erreserba Federalak konfiantza irabazi izana inflazioa %2ko helburuetara bideratzen dela, eta horrek ateak ireki dizkio irailean tasen lehen jaitsiera izateko aukerari.

Europan, Frantzia, Espainia eta Italiarako ekaineko inflazioaren aurretiazko datuak bat etorri ziren adostasunaren itxaropenekin. Argitalpen horiek eta Alemaniako inflaziorako proiekzioak oinarri hartuta, litekeena da euroguneko KPIak ekainean berriro beheranzko joera hartzea.