2025/02/03

Faktore teknologiko, ekonomiko eta geopolitikoen konbinazio batek zehaztu du astea. Faktore horiek merkatu finantzarioak astindu zituzten eta politika monetario globalaren norabideari buruzko ziurgabetasuna indartu zuten.

Astelehenean, teknologia sektorea izan zen munduko burtsa merkatuetako jaitsieren buru, Nasdaq 100 indizeak % 3 egin baitzuen behera, eta Nvidiak kapitalizazio historikoa galdu zuen, 600.000 milioi dolar lurrundu egin baitziren egun bakar batean. Mugimendu horren arrazoia Txinako startup batean aurki dezakegu, DeepSeek, zeinaren adimen artifizialeko teknologia OpenAIren eredu aurreratuenekin lehiatzen dela baitirudi, baina kostu nabarmen txikiagoan. Albiste horrek AAren inguruko narratiba birkonfiguratu zuen, orain arte AEBetako teknologia handiek menderatzen zutela zirudien sektorea, eredu horien entrenamendu kostu handiak jasateko gai zena. Sektore horretan sartzeko oztopoa nabarmen murrizteko aukerak zalantzak sortzen ditu konpainia horien hazkundearen jasangarritasunari buruz, eta zalantzan jartzen ditu azken hilabeteetan burtsan izan duten rally ikusgarria justifikatu duten balorazioak.

DeepSeek-en eragina ez zen merkatura mugatu. Sartzeak kezka sortu zuen Washingtonen, txip aurreratuak eskuratzeko Txinari ezarritako murrizketek ez baitute eragotzi Asiako herrialdeak AAn aurrerapen esanguratsuak lortzea. DeepSeek-ek bere lehiakortasunari AEBko teknologiarako sarbiderik gabe eustea lortzen badu, horrek administrazioa behartu lezake esportazio kontrolak are gehiago gogortzera eta Txinako garapen teknologikoa geldiarazteko modu berriak bilatzera. Agintarien erantzuna erabakigarria izango da datozen hilabeteetan, edozein neurrik tentsio komertziala larriagotu eta erdieroaleen industria globalari eragin diezaiokeelako.

Merkatuak disrupzio teknologikoaren eragina prozesatzen zuen bitartean, Erreserba Federalak berretsi egin zuen interes tasak murrizteko presarik ez duela, inflazioa moderatu arren. Jerome Powellek nabarmendu zuen ekonomiak sendotasuna erakusten jarraitzen duela, eta hori berretsi egin zen Estatu Batuetako laugarren hiruhilekoko BPGren hazkundea argitaratu zenean, zeina % 2,3 hazi baitzen hiruhilekoko tasa urtekotuan, kontsumo pribatu sendo batek bultzatuta. Lan merkatu erresilientea eta inflazioa oraindik % 2ko helburutik gora badaude ere, Fedek uste du ez dela zuhurra diru politika modu osagarrian malgutzea. Ez da harritzekoa, bestalde, kontuan hartzen badugu planetako ekonomia handienak 2024an izan zuen % 2,8ko hazkundea.

Europarekiko kontrastea agerikoa da. Estatu Batuetan inflazioa kontrolatzen jarraitzen duen bitartean, Europako Banku Zentralak jarrera erosoagoa aukeratu zuen hazkundearen ahuleziaren aurrean. Euroguneak hazkunderik gabe itxi zuen laugarren hiruhilekoa, ekonomia nagusien geldialdia islatuz. Alemaniak bigarren urtea jarraian itxi zuen BPGaren jaitsierarekin, Frantziak hiruhileko hazkundean uzkurdura txiki bat izan zuen eta Italiako jarduerak ez zuen hedapen zantzurik erakutsi. Inflazioak, bestalde, moteltzen jarraitu du, eta, horri esker, EBZk oinarrizko 25 puntu jaitsi zituen interes tasak. Murrizketen bide horrek datozen hilabeteetan ere jarrai dezake, dezelerazio luzea saiheste aldera. Fed-en eta EBZren arteko desadostasunak indartu egin du dolarra euroaren aldean. Mugimendu horrek, Eurogunean inportazio kostuak handitu ditzakeen arren, nazioarteko merkatuetan esportazioen lehiakortasuna ere hobetu dezake, eta hori funtsezko faktorea da ekonomia esportatzaileentzat, hala nola Alemaniarentzat.

Moneta-ziurgabetasunari merkataritza-politika gehitu behar zaio; izan ere, Trumpen administrazioak iragarri zuen otsailaren 1etik aurrera % 25eko muga-zergak ezarriko zaizkiela Kanadatik eta Mexikotik datozen inportazioei. Produktu txinatarrak, berriz, % 10eko beste muga-zerga batekin kargatu ziren, eta tentsio komertzialak berpiztu ziren mundu osoan. Immigrazioari eta segurtasun nazionalari buruzko kezkek neurria ofizialki justifikatzen badute ere, negoziazio-taktika bat dela da merkatuaren irakurketa. Hala ere, ziurgabetasuna handitu egin da, Kanadak eta Mexikok errepresalia komertzialak iragarri baitituzte dagoeneko, eta Txinak, berriz, oraindik zehaztu gabeko kontraneurriak agindu ditu. Munduko bi ekonomiarik handienen artean gerra komertzial irekiaren probabilitateak handitzen dituen edozein mugimenduk ezin aurreikus daitezkeen ondorioak eragin ditzake merkataritza globalean.

Jakina, tentsio hori finantza merkatuetan islatzen ari da aste honen hasieran, merkataritza eskaladaren mehatxuak disrupzioak sor ditzakeelako hornidura kateetan, eta Estatu Batuetako inflazioari eragin diezaiokeelako. Gainera, erretorika protekzionistak 2025erako hazkunde ekonomikoaren aurreikuspenak zigortzen ditu, eta horrek arriskuan jartzen du lurreratze ekonomiko leunaren narratiba.

Azken batean, asteak argi utzi zuen inbertsio ingurunea konplexua eta oso dinamikoa izaten jarraitzen duela. DeepSeek-en agerpenak ziurgabetasun faktore berri bat gehitu du sektore teknologikoan, eta horrek presio gehigarria izan lezake negozio eredu jakin batzuetan, inbertitzaileak haien balorazio altuak zalantzan jartzen hasten badira. Fed-en eta EBZren arteko desadostasunak errenta finkoko merkatuentzako eta dibisentzako erronkak planteatzen ditu, eta Trumpen politika komertzialak hegakortasun globalaren iturri izaten jarraitzen du. Testuinguru horretan, inbertitzaileek funtsezko datu ekonomikoei eta banku zentralen mugimenduei adi jarraitu beharko diete, beren estrategiak ziurgabetasuna konstante bakarra dela dirudien ingurune batean doitzeko.