2025/01/13

2025aren hasierak argi utzi du ekonomia globalek aurre egin behar diotela kontrastez eta konplexutasunez beteriko inguruneari. Herrialde batzuek erresilientzia-seinaleak erakusten dituzten bitartean, beste batzuk borrokan ari dira hazkundea berreskuratzeko eta inflazio-presioak kontrolatzeko. Egoera dibergente horrek abaguneak eta arrisku nabarmenak eskaintzen dizkie inbertitzaileei, eta galdera erabakigarriak azaltzen ditu mundu ekonomiaren norabideari buruz.

Ameriketako Estatu Batuetan, azken datu ekonomikoek indartu egin dute ekonomia sendoaren narratiba. Abenduko enplegu-txostenak zabalki gainditu zituen espektatibak; 256.00 lanpostu berri sortu ziren, eta langabezia-tasa % 4,1era jaitsi zen. Zifra horiek lan-merkatuaren indarra azpimarratzen dute, nahiz eta kezka ere sortzen duten inbertitzaileen artean; emaitza horiek oztopotzat hartzen dituzte Erreserba Federalaren diru-politikaren lasaitasuna lortzeko.

Dolarrak goranzko joerari jarraitu dio, aldeko interes-tasa errealen diferentzialek indartuta beste ekonomia garatu batzuen aldean. Indartze horrek ez du soilik islatzen ekonomia estatubatuarraren konfiantza, Erreserba Federalak jarrera murriztailea izateko espektatibak ere islatzen ditu, 2025eko zati handi batean zehar bederen. Nahiz eta tasen mozketa bakarra espero den ekainean, datuen bilakaeraren araberakoa izango da, eta gaur egungo baldintzen ez dute iradokitzen diru-politika malguago baterako aldaketa azkarrik.

Eremu politikoan, Trump-en administrazioak ziurgabetasuna sortu du beste behin. Muga-zerga orokorrak ezartzeari buruzko adierazpenek, hornidura-kate globaletako produktu erabakigarriak barne, merkatu globaletako hegakortasuna handitu dute. Gainera, Trumpek aldebakarreko ekintzak iradoki zituen Estatu Batuek Kanadan eta beste eskualde batzuetan duten posizio ekonomikoa indartzeko, eta horrek kritikak eragin zituen aliatuen eta lehiakideen artean. Energia-eremuan, administrazioak petrolioaren eta gasaren ekoizpena lehenetsi ditu; baliteke erabaki horrek tentsioak areagotzea trantsizio energetikoan lanean ari diren herrialdeekin.

Europan, egoera ekonomikoak ez da hain pozgarria. Euroguneko ekonomiak % 0,1eko hiruhileko hazkundearekin amaitu zuen 2024a, eta horrek dezelerazio iraunkorra islatu zuen manufaktura-sektorean. Alemaniak, bereziki, jaitsiera iraunkorrei egin behar die aurre industria-eskaeretan, nahiz eta ekoizpenak gorakada arina izan zuen azaroan.

Inflazioari dagokionez, indize orokorra urtetik urterako % 2,4ra igo zen abenduan, batez ere energiaren prezioen igoerak bultzatuta. Hala ere, azpiko inflazioak egonkor eutsi zion, % 2,7an. Inflazio orokorraren eta azpikoaren arteko oreka horrek indartu egiten ditu Europako Banku Zentralak 2025ean tasak pixkanaka murrizten jarraitzeko espektatibak. Gordailu-tasa % 2,5era irits daiteke martxoan, baina ondorengo edozein mugimendu datu ekonomikoen bilakaeraren araberakoa izango da.

Txinak, munduko bigarren ekonomiak, ingurune ekonomiko zail bati egin behar dio aurre. Kontsumitzailearentzako inflazioa urtetik urterako % 0,1ekoa baino ez zen izan abenduan; aldiz, ekoizlearentzako prezioek, eremu negatiboan jarraitu zuten, urtetik urterako % 2,3ko jaitsierarekin. Datu horiek Asiako erraldoiari eragiten dioten deflazio-presioak islatzen dituzte, baita banku zentralak jarduera suspertzeko diru-politika laxoagoak hartu dituenean ere.

Yuana ere presiopean dago, eta dolarraren aldean balioa galtzen ari da, gutxieneko mailetara iritsiz. Horrek mugatu egiten du banku zentralak interes-tasak murrizteko duen ahalmena, yuan ahulago batek kapital-irteerak areagotu eta inbertitzaileen konfiantza ahuldu baititzake. Erronka horiek gorabehera, laugarren hiruhilekoko BPGa urtetik urterako % 5,0 haz daitekeela kalkulatzen da, esportazio moderatuek bultzatuta eta industria-ekoizpena pixka bat suspertuta.

Azkenik, Japonia baikortasun erlatiboarekin hasi du 2025a, barne kontsumoak bultzatutako hazkunde ekonomikoak eta % 5eko soldata igoerak lagunduta, hiru hamarkadatan izan den handiena. Hala ere, Japoniako Bankuak dilema bat du diru-politikan. Martxoan eta urrian tasak igoko dituela espero bada ere, baliteke Ameriketako Estatu Batuetako merkataritza-politikekin lotutako ziurgabetasunek eta barne tentsio politikoek eragina izatea haren erabakietan.

2025aren hasierak argi utzi du ekonomia globalek erronka dibergenteei aurre egin behar dietela. Ameriketako Estatu Batuek eta Japoniak erresilientzia ekonomikoa erakusten duten bitartean, Europa eta Txina borrokan ari dira hazkundea mantentzeko eta aurre egiteko inflazio- eta deflazio-presioei hurrenez hurren. Inbertitzaileentzat, egoera globalak arriskuak eta aukerak eskaintzen ditu. Ingurune horretan nabigatzeko gakoa izango da ikuspegi diziplinatuari eustea, behar bezala dibertsifikatzea eta datozen hilabeteetan merkatuetan eragina izan dezaketen joera ekonomikoak eta politikoak gertutik monitorizatzea.